بررسی ساختار تنوع ژنتیکی جمعیت‌های بنه (P. atlantica subsp. mutica) با استفاده از نشانگرهای مولکولی RAPD-PCR

گونۀ بنه (P. atlantica subsp. mutica) از باارزش‌ترین گونه‌های جنگلی ایران است که از گذشته‌های دور بهره‌برداری شدیدی از آن صورت گرفته است. شناخت تنوع ژنتیکی جمعیت‌های مختلف بنه، اهمیت زیادی برای احیا، توسعه و ترمیم رویشگاه‌های این گونه دارد. در این تحقیق، به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی، 10 جمعیت بنه شامل 59 ژنوتیپ با استفاده از 13 آغازگر RAPD، در مجموع 97 آلل با میانگین 46/7 آلل برای هر آغازگر تولید شد که 100 درصد آلل‌ها چندشکل بودند. محتوای اطلاعات چندشکلی از 11/0 برای آغازگر Oligo342 تا 21/0 برای آغازگر Oligo18 و شاخص نشانگر از 39/0 برای آغازگر Oligo203 تا 35/4 برای آغازگر Oligo342 متفاوت بود. جمعیت آبدانان بیشترین میزان آلل‌های چندشکل (73/57) و شاخص شانون (251/0) را نشان داد و بیشترین میزان شاخص تصحیح‌شدۀ هتروژنی (172/0) نیز در جمعیت بانه مشاهده شد؛ درحالی که کمترین میزان آلل‌های چندشکل (40/13 درصد)، شاخص تصحیح‌شدۀ هتروژنی (074/0) و شاخص شانون (081/0) در جمعیت خارج از زاگرس مشاهده شد. تجزیۀ واریانس مولکولی نشان داد که سطح بیشتری از تنوع به درون جمعیت‌ها (78 درصد) تعلق داشت، در‌حالی که 22 درصد تنوع در بین جمعیت‌ها مشاهده شد. تجزیۀ خوشه‌ای نتوانست ژنوتیپ‌ها را به‌طور کامل از هم تفکیک کند و نبود ارتباط بین تنوع مولکولی و تنوع جغرافیایی را نشان داد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، با وجود در معرض خطر بودن این گونۀ ارزشمند، تنوع ژنتیکی کافی برای احیا، توسعه و ترمیم رویشگاه‌های این گونه وجود دارد.